திருவண்ணாமலை கோயில் மிக முக்கியமான தலங்களில் ஒன்றாகும். இது தமிழ்நாட்டின் திருவண்ணாமலை மாவட்டத்தில் அமைந்துள்ளது. இந்த கோயில் பஞ்சபூத தலங்களில் ஒன்றாகும், இது சிவபெருமானின் அருணாசலேஸ்வரராக வழிபடப்படுகிறது.
திருவண்ணாமலை கோயில், சைவ சமயத்தின் ஐந்து பஞ்சபூத தலங்களில் ஒன்றாகும். இந்த ஐந்து தலங்களில் சிவபெருமான், முறையே மண், நீர், நெருப்பு, காற்று மற்றும் ஆகாயம் ஆகிய பஞ்ச பூதங்களின் வடிவத்தில் அருள்பாலிக்கிறார். திருவண்ணாமலையில், சிவபெருமான், அக்னி பூதத்தின் வடிவத்தில் அண்ணாமலையார் என்ற திருநாமத்தில் அருள்பாலிக்கிறார்.
திருவண்ணாமலை கோயில், மூர்த்தி, தலம், தீர்த்தம் என மூன்று சிறப்புகள் கொண்டது. மூர்த்தி வடிவத்தில், அண்ணாமலையார், லிங்க வடிவில் அருள்பாலிக்கிறார். தலம் வடிவத்தில், திருவண்ணாமலை மலையின் உச்சியில் கோயில் அமைந்துள்ளது. தீர்த்த வடிவத்தில், அண்ணாமலை மலையின் அடிவாரத்தில் உள்ள அண்ணாமலை தீர்த்தம் அமைந்துள்ளது.
திருவண்ணாமலை கோயில், ஆயிரக்கணக்கான சிற்பங்களும், 450 கல்வெட்டுகளும் கொண்டது. இந்த சிற்பங்கள் மற்றும் கல்வெட்டுகள், கோயிலின் வரலாறு மற்றும் கலாச்சாரம் குறித்த தகவல்களை வழங்குகின்றன.
திருவண்ணாமலை கோயிலின் கிழக்கு ராஜகோபுரம், 217 அடி உயரம் கொண்டது. இது, தமிழ்நாட்டின் இரண்டாவது உயரமான கோபுரம் ஆகும்.
திருவண்ணாமலை மலையை சுற்றி, 14 கிலோமீட்டர் நீளமுள்ள கிரிவலப்பாதை உள்ளது. இந்த கிரிவலப்பாதை, 108 லிங்கங்களைக் கொண்டுள்ளது. இந்த லிங்கங்களை வழிபடுவதன் மூலம், பக்தர்கள் தங்கள் பாவங்கள் நீங்கி, முக்தி அடைகிறார்கள் என்று நம்பப்படுகிறது.
திருவண்ணாமலை கோயில், ஒரு சிறந்த ஆன்மீக தலமாகும். இந்த கோயிலுக்கு வருகை தரும் பக்தர்கள், தங்கள் வாழ்வில் சந்திக்கும் அனைத்து துன்பங்களையும் நீக்கி, இறைவனின் அருள் பெறுகிறார்கள் என்று நம்பப்படுகிறது.
